Корни революционного фанатизма. Вопрос Феликса Эдмундовича Дзержинского

Авторы

  • Каролина Блехарчик Ягеллонский Университет в Кракове, Польша, Краков, ул. Богуславского 5/16 31-048 https://orcid.org/0000-0002-0398-2332

DOI:

https://doi.org/10.21638/11701/spbu12.2018.208

Аннотация

Статья отвечает на вопрос о корнях идеологического фанатизма Ф. Э. Дзержинского. Этот фанатизм, по мнению автора, обусловлен двумя факторами, повлиявшими на личность революционера. Первый фактор — это польские национально-освободительные традиции, второй — христианство. Революционная деятельность, склонность к страданиям, радикализм принципов работы, посвящение частной жизни общему благу были результатами воздействия польской романтической традиции. У Дзержинского можно также найти элементы российского революционного менталитета: верy в собственное призвание, убежденность в правильности личных идеалов, a также уверенность в легкости свержения актуальной общественной и государственной системы.
Всю свою жизнь Дзержинский оставался под сильным влиянием католической веры, считая себя преемником «революционной» деятельности Христа, настоящим апостолом новой версии христианства. Использование религиозных символов для оправдания революции указывает на перенаправление чрезвычайно сильной религиозной энергии Дзержинского на земные цели: спасение человечества и построение нового порядка на осколках старого. Автор развивает мысль о том, что Дзержинский идентифицировал себя с мучеником революции, приносящим в жертву человечеству как свою жизнь, так и свою совесть. Противоречивые влияния польской и русской культуры породили эффект «смешанной» идентичности, который Дзержинский пытался излечить фанатизмом, героической работой и полным подчинением себя партии. Фанатичная личность, таким образом, являлась наиболее подходящей для формирования организации, состоящей из людей, способных пожертвовать всё, даже себя, для блага революции.

Ключевые слова:

русская революция, революционные лидеры, большевистское движение, фанатизм, социализм, польский романтизм, Ф. Э. Дзержинский

Скачивания

Данные скачивания пока недоступны.
 

Библиографические ссылки

Литература

Kołakowski L. Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań. Kraków: Znak, 2006. 480 s.

Łątka J. Krwawy Apostoł. Kraków: Towarzystwo Przyjaciół Turcji, 1993. 197 s.

Walicki A. O inteligencji, liberalizmach i o Rosji. Kraków: Universitas, 2007. 416 s.

Warski A. Towarzysz Józef. Wspomnienia o Feliksie Dzierżyńskim. Warszawa: Książka i Wiedza, 1977. 383 s.

Figes O. Tragedia narodu. Rewolucja rosyjska 1891–1924 / transl. Beata Hrycak. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2009. 921 s.

Chrostek M. „Jeśli zapomnę o nich…”. Powikłane losy polskich więźniów politycznych pod zaborem rosyjskim. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2009. 424 s.

Dzierżyński F. Pamiętnik więźnia. Warszawa: Książka i Wiedza, 1951. 100 s.

Ochmański J. Feliks Dzierżyński. Wrocław: Ossolineum, 1987. 244 s.

Piwińska M. Więzień. Sztuka i życie praktyczne // Style zachowań romantycznych. Propozycje i dyskusje sympozjum Warszawa 6–7 grudnia 1982 r. / pod red. M. Janion i M. Zielińskiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986. S. 56–85.

Brus A., Kaczyńska E., Śliwowska W. Zesłanie i katorga na Syberii w dziejach Polaków 1815–1914. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. 438 s.

Rayfield D. Stalin i jego oprawcy. Szefowie stalinowskiej bezpieki / transl. Slawomir Kedzierski and Ewa Skórska. Warszawa: Amber, 2009. 464 s.

Dudek A. Rosyjskie poszukiwania nowej świadomości religijnej na przełomie XIX i XX wieku // Życie religijne i duchowość współczesnych Słowian. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2002. S. 33–50.

Andrusiewicz A. Cywizlizacja rosyjska. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009. Vol. 3. 976 s.

Abassy M. Inteligencja i kultura. O problemach samoidentyfikacji dziewiętnastowiecznej inteligencji rosyjskiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008. 278 s.

Imos R. Wiara człowieka radzieckiego. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”, 2007. 438 s.

Kula M. Religiopodobny komunizm. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”, 2003. 181 s.

Frołow S. Dzierżyński. Miłość i rewolucja. Kraków: Znak, 2014. 352 s.

Синявский A. Основы советской цивилизации. М.: Аграф, 2002. 464 c.

Heller M. Maszyna i śrubki. Jak hartował się człowiek sowiecki. Warszawa; Kraków: Instytut Książki,Dział Wydawnictw, 2015. 288 s.


References

Kołakowski L. Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań [Whether the Devil Can Be Saved and 27 Other Sermons]. Cracow, Znak, 2006. 480 p. (In Polish)

Łątka J. Krwawy Apostoł [Bloody Apostle]. Cracow, Towarzystwo Przyjaciół Turcji, 1993. 197 p. (In Polish)

Walicki A. O inteligencji, liberalizmach i o Rosji [About the Intelligence, Liberalisms and about Russia]. Cracow, Universitas, 2007. 416 p. (In Polish)

Warski A. Towarzysz Józef. Wspomnienia o Feliksie Dzierżyńskim [Comarade Jozeph. Felix Dzerzhinski in Memories]. Warsaw, Książka i Wiedza, 1977. 383 p. (In Polish)

Figes O. Tragedia narodu. Rewolucja rosyjska 1891–1924 [A People’s Tragedy]. Transl. Beata Hrycak. Wroclaw, Wydawnictwo Dolnośląskie, 2009. 921 p. (In Polish)

Chrostek M. „Jeśli zapomnę o nich…”. Powikłane losy polskich więźniów politycznych pod zaborem rosyjskim [„If I Will Forget About Them…”. Tangled Fortunes of Polish Political Prisoners Under the Russian Annexed Territory]. Cracow, Księgarnia Akademicka, 2009. 424 p. (In Polish)

Dzierżyński F. Pamiętnik więźnia [The Prisoner’s Diary]. Warsaw, Książka i Wiedza, 1951. 100 p. (In Polish)

Ochmański J. Feliks Dzierżyński [Felix Dzerzhinsky]. Wrocław, Ossolineum, 1987. 244 p. (In Polish)

Piwińska M. Więzień. Sztuka i życie praktyczne [Prisoner. The art and the practical life]. Style zachowań romantycznych. Propozycje i dyskusje sympozjum Warszawa 6–7 grudnia 1982 r. [Styles of Romantic Behaviours. Proposals and Discussions of the Conference in Warsaw 6–7 of December 1982], ed. by M. Janion and M. Zielińska. Warsaw, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986, pp. 56–85.

Brus A., Kaczyńska E., Śliwowska W. Zesłanie i katorga na Syberii w dziejach Polaków 1815-1914 [Exile and Torment on Siberia in the History of Poles]. Warsaw, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. 438 p.(In Polish)

Rayfield D. Stalin i jego oprawcy. Szefowie stalinowskiej bezpieki [Stalin and His Hangmen. The Tyrant and Those Who Killed for Him], transl. Slawomir Kedzierski and Ewa Skórska. Warsaw, Amber, 2009. 464 p. (In Polish)

Dudek A. Rosyjskie poszukiwania nowej świadomości religijnej na przełomie XIX i XX wieku [Russian Search of the Religious Recent Awareness at the Turn of the 19th and 20th Centuries]. Życie religijne i duchowość współczesnych Słowian [The Religious Life and the Spirituality of Contemporary Slavs]. Cracow, Polska Akademia Umiejętności, 2002, pp. 33–50. (In Polish)

Andrusiewicz A. Cywizlizacja rosyjska [The Russian Civilization]. Vol. 3. Warsaw, Wydawnictwo “Książka i Wiedza”, 2009. 976 p. (In Polish)

Abassy M. Inteligencja i kultura. O problemach samoidentyfikacji dziewiętnastowiecznej inteligencji rosyjskiej [The Intelligentsia and Culture. Self-Identification Problems of the 19th Century Intelligentsia]. Cracow, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008. 278 p. (In Polish)

Imos R. Wiara człowieka radzieckiego [Homo Sovieticus’ Faith]. Cracow, Zakład Wydawniczy „Nomos”, 2007. 438 p. (In Polish)

Kula M. Religiopodobny komunizm [Semi-religious Communism]. Cracow, Zakład Wydawniczy „Nomos”, 2003. 181 p. (In Polish)

Frołow S. Dzierżyński. Miłość i rewolucja [Dzerzhinsky. Love and the Revolution]. Cracow, Znak, 2014. 352 p. (In Polish)

Siniavskii A. Osnovy sovetskoi tsivilizatsii [Bases of the Russian Civilization]. Moscow, Agraf Publ., 2002. 464 p. (In Russian)

Heller M. Maszyna i śrubki. Jak hartował się człowiek sowiecki [The Machine and Screws. How the Soviet Man Was Built up in His Resistance]. Warsaw; Cracow, Instytut Książki, Dział Wydawnictw, 2015. 288 p. (In Polish)

Загрузки

Опубликован

25.06.2018

Как цитировать

Блехарчик, К. (2018). Корни революционного фанатизма. Вопрос Феликса Эдмундовича Дзержинского. Вестник Санкт-Петербургского университета. Социология, 11(2), 249–257. https://doi.org/10.21638/11701/spbu12.2018.208

Выпуск

Том 11 № 2 (2018): Вестник Санкт-Петербургского университета. Социология

Раздел

Язык, культура, коммуникация

Лицензия

Статьи журнала «Вестник Санкт-Петербургского университета. Социология» находятся в открытом доступе и распространяются в соответствии с условиями Лицензионного Договора с Санкт-Петербургским государственным университетом, который бесплатно предоставляет авторам неограниченное распространение и самостоятельное архивирование.